Van mensch-aap tot aap-mensch
Voor de figuratie voor Albert Hahn (1877-1918), politiek tekenaar, vond ik de titel ‘Van mensch-aap tot aap-mensch’ als onderschrift bij één van zijn satirische kritische prenten van rond de Eerste Wereldoorlog.
Een spotprent, gepubliceerd in het politiek satirische weekblad ‘De Notenkraker’ in 1915, van zijn hand is: ‘’De ontwikkelings-gang der menschheid (naar aanleiding der nieuwe uitmonstering van de Fransche troepen.): van mensch-aap tot aap-mensch.’’
De fascinerende zin ‘van mensch-aap tot aap-mensch’ is opgebouwd uit een spiegeling van dezelfde woorden. Het aantal letters ‘van’ en ‘tot’ is gelijk. De zinsconstructie, samen met het beeld van de omgekeerde ontwikkeling van mens naar aap dat wordt opgeroepen, spreekt tot de verbeelding.
Er wordt gespeeld met de tijd; vooruitgang, achteruitgang, ‘pro-gressie’, ‘re-gressie’. In de compositie van de figuratie komt de symmetrische opeenvolging van woorden sterk tot uitdrukking. Het lijkt alsof de leesrichting op zijn kop wordt gezet; van boven naar beneden, van beneden naar boven; naar voren en naar achter, ‘achterstevoren’.
‘Van mensch-aap tot aap-mensch’, verwerkt in het kunstwerk voor Albert Hahn, is een tijdloze kritische noot, die uitnodigt tot reflectie.
MS
Foto
‘Van mensch-aap tot aap-mensch’, zuil, 80cm x 80cm x 40cm.
Biografie
Albert Hahn (1877-1918), is één van de bekendste politieke tekenaars uit Nederland. Er is door het Persmuseum een prijs naar hem vernoemd. Albert Hahn kon ‘‘van een stuk krantenpapier een banier maken’’ (citaat: Cornelis Veth).
Kunstwerk: U Bevindt Zich Hier
Kunstenaar: Martijn Sandberg
Materiaal: reliëf in beton
Afmeting: (lxbxh) 80cm x 80cm x 40cm
Project: Erfenis Twintigste Eeuw
Realisatie en oplevering: 2019
Locatie: Oranje-Vrijstaatkade, Oostpoort, Amsterdam
Opdrachtgever: Gemeente Amsterdam, Stadsdeel Oost