Wie niet koopt wordt opgeknoopt
David Joseph Wijnkoop

David Joseph Wijnkoop (1876-1941) was als gezicht van de Nederlandse Arbeidersbeweging veelvuldig mikpunt in karikaturen en voer voor politieke prenten, die verschenen in tijdschriften met bijschriften als: ‘Al(i) komt me de beste vergadering in den weg, ik maak ‘m kapot!’ (De Leidsche Amok-maker, 1912), ‘De wonderlijke avonturen van kleinen David’ (1912), ‘De stemmenbedelaar’ (1918).

Ik heb gekozen om op de zuil voor David Joseph Wijnkoop een stuk uit de tekst te citeren, die ik in de collectie van het Joods Historisch Museum aantrof op een aardewerk schotel uit 1918/1919 met een karikatuur van de socialistische beweging, aangevoerd door Wijnkoop: ‘De zegeningen van het bolsjewisme: de bolsjewistische Wijnkoop man. Bolsjewistische Wijn te koop – Wie niet koopt wordt opgeknoopt.’

Het citaat ‘Wie niet koopt wordt opgeknoopt’ illustreert de politieke en idealistische strijd tussen het communisme en het kapitalisme, waar Wijnkoop in het Nederland van toen een grote rol in speelde.
In relatie tot zijn plek binnen het kunstwerk ‘U Bevindt Zich Hier’ krijgt de tekst in de context van het winkel- en consumptiegebied van de wijk Oostpoort nog eens een extra en meerduidige hernieuwde betekenis; ‘Wie niet koopt wordt opgeknoopt’ is in vergelijking wellicht de historische variant van de bekende dubbelzinnige slogan ‘Shop till you drop’, die vaak in reclameboodschappen wordt gebruikt voor de beschrijving van koopplezier.

Foto

‘Wie niet koopt wordt opgeknoopt’, zuil, 80cm x 80cm x 40cm.

Bron figuratie

Collectie: Joods Historisch Museum, Amsterdam

Biografie

David Joseph Wijnkoop (1876-1941) was politiek actief in de Arbeidersbeweging en de strijd voor het socialisme. Zo was hij medeoprichter van de Sociaal-Democratische Partij (SDP), die zich in 1909 afscheidde van de SDAP en in 1918 werd omgevormd tot de Communistische Partij Holland (CPH).

Wijnkoop was leider van de communisten in de jaren rond de Eerste Wereldoorlog en van 1907 tot 1925 redacteur van ‘De Tribune’, een marxistisch politiek weekblad dat hij mede had opgericht. Hij agiteerde fel tegen de sociaaldemocraten en organiseerde als lid van de Gemeenteraad in Amsterdam demonstraties tegen de SDAP-wethouder Wibaut. In 1935 is de naam van de CPH gewijzigd in Communistische Partij van Nederland, de CPN, waarvan Wijnkoop voorzitter was. De CPN ging in 1991 op in GroenLinks.
Een noemenswaardige anekdote: ‘’Wijnkoop was een politicus die van zich liet spreken. Hij interpelleerde over tal van zaken en op Prinsjesdag 1932 verstoorde hij met fractiegenoot De Visser de orde in de Ridderzaal door na het uitspreken van de Troonrede te gaan schreeuwen, wat ‘weggepoetst’ werd door de andere Kamerleden door luidkeels het Wilhelmus te gaan zingen. In 1934 herhaalde Wijnkoop dit, maar werd toen hardhandig uit de Ridderzaal verwijderd.‘’ (01)